U okviru Petog po redu naučnog skupa pod nazivom "Građevinarstvo - nauka i praksa/GNP 2014" u četvrtak, 20. februara ove godine, sa početkom u 09.00 časova u Sali 1 Hotela "Planinka" na Žabljaku,  u organizaciji Inženjerske komore Crne Gore održan je Okrugli sto na temu: Implementacija pravilnika za energetsku efikasnost zgrada sa posebnim osvrtom na Elaborat energetske efikasnosti zgrada.

U cilju bližeg upoznavanja sa obavezama koje proističu iz implementacije pravilnika o energetskoj efikasnosti zgrada, na okruglom stolu govorili su Prof. dr Dušan Vuksanović, dekan Arhitektonskog fakulteta Univerziteta Crne Gore, Jelena Raičević, predstavnica Ministarstva održivog razvoja i turizma i Prof. dr Nenad Kažić, profesor Mašinskog fakulteta Univerziteta Crne Gore.

O zakonskoj regulativi koja tretira oblast energetske efikasnosti, definisane kao odnos između utroška energije i ostvarenog učinka u uslugama, dobrima ili energiji, govorila je gospođa Jelena Raičević. Dva ključna dokumenta kojima se postavljaju osnove za bliže definisanje ovog pitanja su Zakon o uređenju prostora i izgradnji objekata   (’’Sl. list Crne Gore’’, br. 51/08, 34/11 i 35/13) i Zakon o energetskoj efikasnosti  (’’Sl. list Crne Gore’’, br. 29/10 i 40/11). Gospođa Raičević je posebno podvukla član 5. Zakona o uređenju prostora, gdje se kao jedno od osnovnih načela u izgradnji objekata postavlja „racionalno korišćenja energije i energetska efikasnost“. Pravilnikom o sadržaju elaborata energetske efikasnosti zgrada (’’Sl. list CG’’ br. 47/13), podzakonskim aktom ovog Zakona, bliže se propisuje sadržaj elaborata koji  obuhvata tehnički opis zgrade, analize i proračune za ocjenu energetskih karakteristika zgrade i odgovarajuću grafičku dokumentaciju zgrade. Elaborat energetske efikasnosti zgrade predstavlja sastavni dio tehničke dokumentacije i shodno tome uslov za izdavanje građevinske dozvole, podsjetila je ona.

Prof. dr Nenad Kažić izložio je detaljan osvrt na ključne elemente elaborata energetske efikasnosti i istovremeno, na osnovu saradnje sa prof. Vuksanovićem, predložio pojednostavljeno rješenje proračuna indikatora energetske efikasnosti u Excelu, prema kojem bi se elaborat energetske efikasnosti sastojao iz dva integralna dijela: „minimalni zahtjevi“ koji bi obuhvatio proračune građevinske fizike u domenu toplotne zaštite zgrada (koeficijent prolaza toplote, difuzija vodene pare, faktori toplotne stabilnosti u ljetnjem periodu, zaštita od sunca, vazdušna propustljivost, efikasnost rasvjete i efikasnost ventilacije), i proračune energetske efikasnosti po „zonama“ koji je potrebno obezbijediti podatke o geometrijskim karakteristikama zone, vrsti korišćenih energenata, angažovanim obnovljivim izvorima energije, primijenjenim komponenetama pasivne arhitekture, termotehničkim instalacijama, režimu rada instalacija, sistemu rasvjete i ostaloj opremi i uređajima, posebno za svaku od zona). Pored predložene solucije da elaborat toplotne zaštite bude sastavni dio elaborata EE, moguće je elaborat toplotne zaštite i dalje tretirati kao poseban, shodno tretmanu u Zakonu o uređenju prostora i izgradnji objekata.

Ustanovljavanje jedinstvenog referentnog softvera, koji bi se koristio pri izradi elaborata EE, jedan je od ključnih uslova za  implementaciju Pravilnika o sadržini elaborata EE. Na taj bi se način izbjegli  problemi različitih rezultata kod izrade elaborata, kao posljedica korišćenja neadekvatnih ili nestandardizovanih softvera. Elaborat ne sadrži tačnije ili manje tačne, već konzistente podatke, on mora da djeluje korektivno i da bude od pomoći projektantima, zaključio je Kažić.

Prof. dr Dušan Vuksanović je istakao dva nivoa aktuelne problematke: kada je u pitanju sam proces izrade elaborata energetske efikasnosti zgrada, onda to mogu  raditi svi licencirani inženjeri – projektanti, dok samo oni koji su prošli namjensku obuku i koji posjeduju validne licence mogu biti ovlašćeni da vrše energetske preglede zgrada. Vuksanović je, takođe, dodao da jednom izdati sertifikat o energetskoj efikasnosti nije konačan, budući da se uspostavljeni nivo energetske efikasnosti nekog objekta degradira tokom vremena. On je podvukao značaj Inženjerske komore Crne Gore i njen nesporan kapacitet da djeluje povezujuće i koordinirajuće u ovoj oblasti.

Predsjednik IKCG Prof. dr Branislav Glavatović istakao je da je Inženjerska komora prepoznala niz otvorenih pitanja u vezi sa neposrednom implementacijom Pravilnika o sadržini elaborata energetske efikasnosti, zbog čega je i organizovala ovaj okrugli sto. On je konstatovao da Ministarstvo održivog razvoja i turizma, zajedno sa Inženjerskom komorom, ima ključnu ulogu u obezbjeđivanju operativnosti ovog projekta. Istovremeno je predložio da se u neposrednoj budućnosti organizuje tematski okrugli sto pod pokroviteljstvom IKCG, koji bi rezultirao uputstvima za primjenu pomenutog Pravilnika i softverskim rješenjem sa jedinstvenom, cjelovitom i standardnom aplikacijom.

Kroz dinamičnu diskusiju, u kojoj su učestvovali i Prof. dr Dragoslav Šumarac i Prof. dr Maja Todorović iz Beograda, koji su inače bili neposredno uključeni u izradu pravilnika za Srbiju, pomenuta su pitanja nadležnosti objavljivanja standarda u ovoj oblasti, gdje je predloženo da Komora zajedno sa Institutom za standardizaciju intenzivira saradnju kako bi se pronašli kanali kojima se obezbjeđuje njihova veću dostupnost domaćim inženjerima. Takođe je istaknuto da inicijative oko efikasnije primjene, obuke, doedukacije članstva Komore ali i ostalih inženjera, u vezi sa novim rješenjima u pravilnicima i krovnim zakonima, treba da krenu od resornih ministarstava. Dinamična saradnja svih uključenih institucija može doprinijeti uklanjanju postojećih barijera i unaprijediti primjenu relevantnih propisa u praksi, jedan je od zaključaka ovog skupa.  

Zaključci:

1. Precizirati ulogu Komore u širenju znanja o propisima u vezi sa energetskom efikasnošću. U tom smislu pokrenuti inicijativu obuke inženjera, i pod pokroviteljstvom IKCG, organizovati okrugli sto koji će rezultirati konkretnim uputstvima za efikasnu primjenu Pravilnika o sadržaju Elaborata energetske efikasnosti i unifikovanim softverskim rješenjem za njegovu izradu;
2. Intenzivati koordinaciju i kooperaciju među nadležnim Ministarstvom ekonomije, Ministarstvom održivog razvoja i turizma, Inženjerskom komorom i ostalim institucijama u cilju snaženja odziva svih uključenih aktera u efikasnoj primjeni propisa;
3. Posebno tretirati pitanje inženjera obučenih za bavljenje poslovima revizije elaborata o energetskoj efikasnosti;