U srijedu, 25.06.2014. godine, pod okriljem Inženjerske komore Crne Gore organizovan je okrugli sto na temu: Projektovanje, građenje i održavanje željezničke infrastrukture. Događaj je okupio predstavnike Željezničke infrastrukture Crne Gore (ŽICG) koji su, zajedno sa predstavnicima Građevinskog fakulteta, kroz osvrt na ključne projekte izgradnje budućih te rekonstrukcije postojećih pruga, pokušali da unaprijede zajedničku poziciju u cilju poboljšanja kvaliteta željezničkog saobraćaja u Crnoj Gori.

Predstavnici ŽICG, gospodin Milan Čolaković, izvršni direktor, zajedno sa gospodinom Milovanom Strunjašem, pomoćnikom izvršnog direktora, pružili su osvrt na organizaciju i razvojne planove Željeznice te dali pregled realizovanih i najavljenih infrastrukturnih projekata.

Gospodin Strunjaš je govorio o tehničkim karakteristikama značajnih crnogorskih pruga koje su dio međunarodne ili regionalne mreže, a koje svjedoče o složenim i zahtjevnim objektima, navodeći primjere: pruge Vrbnica-Bar (koja svoje stanice ima u Bijelom Polju, Podgorici, Baru; čiji je najznačajniji vještački objekat most na Maloj rijeci kao najveći željeznički most u Evropi sa dužinom od 498,8 metara i visinom od 200 m, sa stubovima koji imaju 230 000 kubika betona i 25000 teškom čeličnom konstrukcijom); pruge  Nikšić – Podgorica (koja je 2012. godine kompletno rekonstruisana i elektrificirana sa monofaznim sistemom napajanja 25 kV, 50Hz, na kojoj se nalazi 9 mostova, 12 tunela i 45 propusta ispod pruge); te pruge Podgorica - Bajze kao dio međunarodne pruge Podgorica-Skadar (čija dužina u CG iznosi 24,7km sa 4 mosta, 3 tunela i 24 propusta ispod pruge).

Kada su u pitanju realizacije ozbiljnih projekata pod okriljem ŽICG, Strunjaš je istakao da se, između ostalog, Željeznica finansira iz međunarodnih fondova (IPA fondovi) i kredita koji se obezbjeđuju preko Evropske banke za obnovu i razvoj,  Evropske investicione banke i dr. Na ovaj način je završen remont gornjeg stroja pruge Vrbnica-Bar, sanirano 18 tunela na istoj pruzi, savremenom tehnologijom opremljeni si putni prelazi, sanirane stanične zgrade dok su neke od investicija  i dalje u toku, podvukao je on.

Jedan od ključnih problema u željezničkom saobraćaju predstavljaju nestabilni tereni – klizišta. Na prugama željezničke infrastrukture registrovano je 21 klizište i to 18 na potezu Vrbnica-Bar (od kojih je 9 sanirano) i 3 u pravcu Nikšić – Podgorica (do sada dva sanirana). Klizišta su najsloženiji projekti i radovi čija realizacija zahtjeva višegodišnje aktivnosti. Na sanaciji pet klizišta u periodu od 2008-2014. godine utrošeno je oko 5 miliona eura. Strunjaš je, takođe, skrenuo pažnju na nestabilne terene dionice Sutomore-Bar sa akcentom na klizište Ratac. Na dužini od preko 1km uočavaju se deformacije na kolosjeku, izbijanje blata, pukotine na izlaznom portalu tunela Ratac, izbijanje vode u ovom tunelu na dužini od 200m, rušenja potpornog zida itd. Zbog toga, Željeznička infrastruktura preduzima mjere pojačane kontrole saobraćaja, smanjenja njegove brzine, sprovođenja radova raskidanja dugog šinskog traka radi formiranja klasičnih sastava od 45 m, održavanja odvodnih kanala i propusta, sanacije i sl.

Dekan Građevinskog fakulteta – UCG Prof. dr Miloš Knežević predstavio je Studiju opravdanosti izgradnje pruge Pljevlja- Bijelo Polje-Berane (Ravna Rijeka)- Granica sa Kosovom. Projekat je podijeljen u dvije dionice: Prva: Pljevlja-Bijelo Polje, druga: Bijelo Polje – granica sa Kosovom. On je prezentovao vise varijantnih modela izgradnje željezničke trase za čiju ralizaciju treba izdvojiti cca. 750 – 900 miliona eura. Visoka ulaganja posljedica su karakterističnih reljefnih formacija i teškog terena zbog čega se dobio prilično veliki broj tunela i mostova. Sa druge strane, Knežević je istakao benefite realizacije ovog projekta među kojima je podvukao značajan uticaj na cijelu privredu užeg i šireg regiona, naročito sjevera zemlje, kroz bolje povezivanje svih privrednih subjekata, unaprijeđenje robnog prometa, trgovine, zaposlenosti, BDP-a i sl. Prof. dr Đorđe Vuksanović je dodao da je riječ o vrlo zahtjevnoj pruzi te da i dalje postoji niz dilema sa kojima se projektni tim suočavao. U tom je smislu prenio svoje sumnje u pogledu opravdanosti projektnog zadatka u dijelu u kom se tražilo da se ide na kapacitet pruge prema EU standardima što bi dovelo do toga da se grade tuneli mnogo većeg profila u odnosu na one na pruzi Beograd – Bar, a što bitno utiče na konačnu cijenu investicije. Granica između Crne Gore i Kosova ostvarena je u tunelu, kao posljedica nepovoljnog terena, što je sljedeće otvoreno pitanje i treća dilema je betonska konstrukcija mostova pri čemu je istakao da u daljoj razradi projekta treba razmotriti varijantu korišćenja čeličnih konstrukcija koje su istovremeno lakše za izvođenje i jeftinije.

Mr Mladen Gogić upoznao je prisutne sa projektom rekonstrukcije pruge Kolašin – Bar koji se sastoji iz dva dijela: Kolašin-Podgorica i Podgorica-Bar. On je istakao da bi ovaj projekat doprinio daljem ekonomskom rastu Crne Gore kroz unaprijeđenje željezničkog saobraćaja. Prilikom njegove izrade, rekao je Gogić, cilj je bio razdjeliti dokumentaciju na međustanična rastojanja kako bi investitor lakše raspisivao odvojene tendere što bi omogućilo i jednostavnije izvođenje projekta.

ZAKLJUČCI OKRUGLOG STOLA:

1. Budžetska sredstva za održavanje pruga znatno su smanjena i nisu dovoljna. znog čega treba preduzeti aktivnosti u pravcu obezbjeđivanja viših budžetskih izdvajanja za ove projekte;

2. Klizišta su veoma složeni radovi kojima treba analitički pristupiti, te kao cilj postaviti izradu baze podataka o svim klizištima na žljezničkim prugama i kroz analizu ozbiljnosti problema utvrditi prioritete za sanaciju;

3. Poziva se Ministarstvo održivog razvoja i turizma da pristupi izradi detaljnog prostornog plana kao i studije opravdanosti za izgradnju pruge Pljevlja-Kosovo;

4. Od Bara do Kolašina treba pristupiti realizaciji remonta pruge, a sredstva za taj projekat obezbjediti preko IPA fondova;

5. Oformiti jednu implementacionu jedinicu u okviru Željezničke infrastrukture koja bi bila isključivo zadužena za IPA fondove;

6. Budući da cijela geotehnička sredina kroz koju prolazi pruga Pljevlja-Kosovo može predstavljati problem, u izradi dalje dokumentacije potrebno je obuhvatiti seizmički rizik kom je ovaj sistem izložen.

7. Prema prostorno planskoj dokumentaciji Opštine Bar teren iznad pruge, na kom se pojavljuju klizišta bio je označen kao “zelena zona”, da bi  potom bio preimenovan u građevinsko zemljište. Neplanska izgradnja uzrokuje pojačane aktivnosti klizišta.

8. Pozdravljena je saradnja Građevinskog fakulteta u Podgorici i Građevinskog fakulteta u Beogradu uz konstataciju da bi i dalje trebalo raditi na unaprijeđenju međusobnih odnosa kroz realizaciju zajedničkih projekata a na dobrobit uključenih strana.

9. Ovi zaključci biće poslati Ministarstvu održivog razvoja i turizma, Ministarstvu saobraćaja, lokalnim upravama, Direkciji za željeznice Crne Gore i ostalim referentnim ustanovama.

Na linku GALERIJA možete pogledati fotografije sa Okruglog stola.