Institut ovlašćenih procjenjivača Crne Gore, u saradnji sa Inženjerskom komorom Crne Gore, u petak, 18.12.2015.godine, organizovao je okrugli sto - prednovogodišnje razgovore, na temu: Inženjeri u ulozi sudskih vještaka i procjenjivača.

Učesnici Okruglog stola bili su mr Sanja Radović, predsjednica IOPCG, Prof. dr Miloš Knežević, dekan Građevinskog fakulteta, Prof. dr Dragoljub Janković, potpredsjednik IOPCG i mr Dragan Živković sudski vještak. Generalni sekretar Inženjerske komore Crne Gore Svetislav Popović, otvorio je okrugli sto, pozdravio prisutne i pozvao na intenzivniji rad u cilju regulisanja procjenjivačke djelatnosti kroz donošenje adekvatnog zakonodavnog okvira.

Prof. dr Miloš Knežević, dekan Građevinskog fakulteta govorio je na temu obrazovanja inženjerskog kadra i visoko ocijenio aktuelne procese koji se sprovode na nivou Univerziteta Crne Gore u pogledu restrukturiranja postojećeg sistema studiranja koji sada funkcioniše po principu 3+1+3. On je upoznao sa postojećim studijskim programima na Građevinskom fakultetu, prioritetno kroz kontekst edukacije i osposobljavanja inženjerskog kadra za poslove procjene nepokretnosti. Prije svega, u okviru studijskog programa „Menadžment u građevinarstvu“ analitički fokus se stavlja na izučavanje različitih tipova objekata, od visokogradnje do hidrotehnike i geotehnike, uz prateće analize cijena radova i upoznavanje sa fazama investicionog projekta, istakao je Knežević. Prezentujući uporedna istraživanja prekoračenja troškova i rokova projekta, kao značajne faktore koji utiču na pomenute procjene, prepoznao je strukturu cijena građevinskih radova, upotrijebljene materijale, angažovanu radnu snagu, troškove režije i korišćene mehanizacije. Knežević se dotakao i podjele ugovora prema načinu utvrđivanja cijena (podvukao dva najznačajnija: po jediničnoj cijeni i prema sistemu ključ u ruke), sistema naplate, uticaja specifičnih uslova na realizaciju projekta (inflacija na cijenu, izmjena zakonske regulative, kvalitet samog projekta, obim i kvalitet angažovanja radne snage), te zakonskih rješenja u pogledu odgovornosti investitora i izvođača u slučaju nepredviđenih okolnosti koje utiču na finalizaciju projekta.

Mr Sanja Radović, predsjednika IOPCG, govorila je o ulozi i značaju sudskih vještaka, uz poseban osvrt na zakonodavmu praksu Evropske unije, ali i načinima njihovog organizovanja, kroz posebna udruženja širom svijeta. Naime, rad sudskih vještaka kao stručnjaka sertifikovanih ili akreditovanih od strane suda ili državnog organa u cilju vršenja ekspertize u sudskoj praksi, između ostalog, reguliše Evropska komisija za efikasno pravosđe (CEPEJ). Radović je ponudila i definiciju sudskog vještaka, koja je osvojena od strane CEPEJ-a, kao tehničara koga imenuje sud, tužena strana ili organ uprave radi doprinosa sudskoj nagodbi u sadašnoj ili budućnoj parnici uz pozivanje na tehničke ili činjenične dokaze. Izbor sudskih vještaka na niovu EU od strane suda vrši se u 33 države, istakla je ona i dodala da različite zemlje prepoznaju i različite vrste vještaka, pa tako anglosaksonsa praksa (32 države) prepoznaje isključivo „vještake svjedoke“, dok su „tehnički vještaci“ prepoznati u 44 države ili entiteta. Pored ovih,  tzv. vještaci za pravna pitanja djeluju u desetak zemalja. Ona je istakla i podatak da se u 29 država sudskim vještacima dodjeljuje zaštićen položaj, što nije slučaj i u Crnoj Gori u kojoj ne postoji zvanično, zakonom prepoznato udruženje, naime, vještaci se udružuju na nivou nevladinih organzacija/nezavisnih udrženja. Radović je ukratko učinila i osvrt na procjenjivačku profesiju te metode regulisanja iste na svjetskom i regionalnom nivou. Istakla je značajan uticaj na razvoj ove profesije koji imaju, pored ostalih i udruženja poput TEGoVA i RICS-a. Ona se dotakla i određenih pitanja koji se tiču prepoznavanja i valorizacije procjenjivača u Crnoj Gori i kao jedan od problema istakla činjenicu da stranci koji imaju sertifikate REV-a i RICS-a, ovlašćeni su da vrše procjenu u svim oblastima, budući da pomenuta dokumenta ne determinišu procjenjivačku oblast. Na kraju, u kontekstu postojećih zakonskih rješenja, prepoznata je potreba izmjena i dopuna Zakona o obrazovanju, Zakona o računovodstvu, Zakona o sudskim vještacima i svih onih akta koji se tiču oblasti vještačenja i procjenjivanja. Pored pomenutog, jedan od prioritetnih ciljeva biće i donošenje nacionalnih standarda za ovu oblast.

Prof. dr Dragoljub Janković, potpredsjednik IOPCG, na liniji prethodno rečenog, istakao je obazovanje koje inženjeri i ekonomisti stiču tokom osnovnih studija kao potencijalnu prednost, ali podvukao potrebu kontinuirane obuke procjenjivača. Institut ovlašćenih procjenjivača u tom cilju vrši specijalne obuke za pomenutu oblast, koje su prilagođene osnovnoj struci, ali gdje su uvedeni pored teorijskih, i praktični aspekti usavršavanja. Kao uslov za sticanje sertifikata, obuka zahtijeva i poznavanje osnova ekonomije poput teorije procjene cijene, zatim pravna znanja kao što je sistem vlasničkih prava, sistem registracije nekretnina, ali i vještine poput rapsolaganja tržišnim podacima i valjanim statistikama. Janković je podvukao da, bez obzira na metod koji se primjenjuje (upoznao sa prinosnim, troškovnim i tržišnim metodama) uvijek treba voditi računa o svrsi procjene, budući da od iste zavisi i konačna, ponuđena cijena nekretnine.

Mr Dragan Živković, koordinator sekcije vještaka građevinske struke u Udruženju sudskih vještaka Crne Gore, na temelju izlaganja prethodnih učesnika, pozivajući se na rješenja mađarskog zakonodavstva, podvukao je da sudski vještaci pomažu u presuđivanju ali ne presuđuju. Njihovoj profesiji treba posvetiti punu pažnju, istakao je Živković i konstatovao da u Crnoj Gori brojnost sudskih vještaka ne ide paralelno sa potrebnim kvalitetom. On je iznijetu tvrdnju prepoznao kao posljedicu brojnih faktora, među kojima je istakao nedostatak osnovnih uslova za obavljanje djelatnosti sudskih vještaka, nedostatak elementarnih vještina, nepostojanje krovne organizacije ( izuzev par nevladinih organizacija), manjakvosti u procedurama izbora, nedostatak adekvatnih analiza procesuiranih slučajeva i njihove uspješnosti, probijanje rokova sudskih postupaka. Živković je, na kraju prezentacije, pozvao na veći pritisak  ka Zakonodavcu u pogledu donošenja adekvatnog Zakona u kom će biti prepoznata i Komora sudskih vještaka, ali i intenziviranje inicijativa u pogledu usvajanja standarda, primjenjivih tarifnika i veće zaštite vještaka.

Okrugli stol je završen u 14.30 časova.

Fotografije sa okruglog stola nalaze se na linku: GALERIJA